Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Özel Derleme: Milliyet.com.tr Kağıt üzerinde İran, Associated Press'in son analizindeki ifadelerle "sayılar açısından avantajlı görünüyor: 88 milyon nüfusu ve 1.6 milyon kilometrekarelik yüzölçümüyle, 9 milyon nüfusu ve 22 bin kilometrekarelik alana sahip İsrail'e göre çok daha büyük. Ancak askeri ve teknolojik açıdan bu rakamların anlamı azalabiliyor." İşte rakamlar ve analizler...

ASKER SAYISINDA İRAN ÜSTÜN

Global Firepower 2025 verilerine göre asker sayıları şöyle:

İran'ın 610 bin aktif personeli var: 350 bin'i kara kuvvetlerinde, 190 bin'i Devrim Muhafızları’nda (IRGC), 18 bin'i donanma, 37 bin'i hava kuvvetleri, 15 bin'i hava savunmasında. Ayrıca 350 bin yedek askeri bulunuyor. İran'da 18 yaş üstü erkekler için zorunlu askerlik var.

İsrail'in 170 bin aktif personeli bulunuyor: 126 bin kara kuvvetlerinde, 9 bin 500 deniz kuvvetlerinde ve 34 bin hava kuvvetlerinde. Ayrıca 465 bin yedek askeri mevcut. İsrail, çoğu 18 yaş üstü erkek ve kadın için zorunlu askerlik uyguluyor.

ASKERİ HARCAMALARDA İSRAİL ÖNDE

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) Nisan 2025'te yayımladığı verilere göre:

İsrail'in askeri harcamaları: 2024 yılında yüzde 65 artışla 46.5 milyar dolara ulaştı. Bu, İsrail'in Kudüs'ten Gazze'ye, Yemen'den Lübnan ve Suriye'ye kadar uzanan çatışmaların bir sonucu olarak 1967'den bu yana en yüksek yıllık artış oldu.

İran'ın askeri harcamaları: 2024 yılında yüzde 10 azalarak 7.9 milyar dolara geriledi. Raporda, "İran'a uygulanan yaptırımların etkisi, ülkenin harcamalarını artırma kapasitesini ciddi şekilde sınırladı" denildi.

NÜKLEER KAPASİTELER

İran'ın nükleer silahı olduğu düşünülmüyor, ancak gelişmiş bir nükleer programı ve çok sayıda nükleer tesisi bulunuyor. Dini lider Hamaney, 2000'lerin başında silah üretimini haram ilan eden bir fetva yayınlamıştı. Ancak İran, Mayıs ayında nükleer doktrinini değiştirebileceğini duyurdu ve ülkenin varlığı tehdit edilirse farklı bir yol izlenebileceğini belirtti.

Buna karşın İsrail'in CSIS verileri ve analizlerine göre 75 ila 400 nükleer savaş başlığı olduğu düşünülüyor.

İRAN'IN ASKERİ EKİPMANLARI

İran'ın askeri ekipmanları oldukça karışık. Bir kısmı Sovyetler Birliği'nden, bir kısmı 1979'daki İslam Devrimi öncesi ABD'den sağlanmış ve sonradan Rusya'dan alınan yeni ekipmanlarla tamamlanmış. Hava kuvvetlerinde yaklaşık 350 adet eski model uçak bulunduğu tahmin ediliyor ve bu sayı ve kalite açısından İsrail'in çok gerisinde. Ancak İran, çok sayıda insansız hava aracı (İHA) üretme kapasitesine sahip. Örneğin Ukrayna savaşında Rusya'ya çok sayıda sattığı Şahid saldırı dronları gibi.

İran'ın üst düzey komutanlarının güvenliği tekrar eden bir sorun. Cuma günü Tahran’da düzenlenen saldırılarda, Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami ve İran Genelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri de öldürüldü. Bunun yanında üst düzey nükleer bilim insanları da hedef alındı. Son dönemde bölgede yapılan diğer saldırılarda da üst düzey komutanlar öldürülmüştü.

İSRAİL NE DURUMDA?

İsrail'in kara, deniz ve hava kuvvetleri son teknoloji Amerikan ve Avrupa sistemlerine hem de kapsamlı bir yerli savunma sanayisine dayanıyor. Bu yerli sanayi, AP'nin ifadeleriyle "İsrail'e her türlü silahı tasarlama, üretme ve bakımını sağlama kapasitesi veriyor."

İsrail'in Orta Doğu’da nükleer silaha sahip tek ülke olduğu yaygın şekilde kabul edilmekle birlikte, bunu hiçbir zaman resmi olarak doğrulamadı. Ayrıca İsrail'in ABD gibi sadık bir müttefiki bulunuyor. ABD, önceki çatışmalarda önemli rol oynamıştı ve olası yeni bir savaşta da yine belirleyici olabilir.

KİLİT DETAY

Amerika Birleşik Devletleri, İsrail'in saldırılarından kendini uzak tutmaya çalışsa da İran'ın misillemelerine hedef olabilir. Bölgede Arap Denizi'nde 60 savaş uçağı bulunan bir uçak gemisi, çevre üslerdeki onlarca savaş uçağı ve binlerce asker konuşlanmış durumda.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrai'in "İran'a karşı tek taraflı bir eylemde bulunduğunu" söyledi ve İran'ı ABD güçlerine saldırmaması konusunda uyardı. Son günlerde ABD, Irak'ın başkenti Bağdat'taki bazı diplomatlarını tahliye etmeye ve Orta Doğu'daki Amerikan askerlerinin ailelerine gönüllü ayrılma imkanı sunmaya başladı.

İsrail, İran'ın karşılık verme kapasitesini şimdiden büyük ölçüde zayıflattı. 

Cuma günkü saldırılardan önce İran, yalnızca İsrail'i değil ABD üslerini de hedef alacak büyük bir misilleme tehdidinde bulunmuştu. İranlı bir yetkili, ABD'yi Orta Doğu’dan askeri altyapısını yok ederek sürmeyi hedeflediklerini belirtmişti.